Từng miếng bánh trái cây nhỏ xinh, bóng bẩy, hút hồn ngay từ ánh nhìn đầu tiên bởi vẻ đẹp tinh tế, đầy tính nghệ thuật…
Không phải ngẫu nhiên khi nhắc đến xứ Kinh kỳ, nhiều người chợt nghĩ ngay tới các món bánh Huế như: bánh bèo – nậm – lọc, bánh ram ít, bánh khoái… Bởi tất cả đều được làm bằng chính sự công phu, cầu kỳ, tỉ mỉ trong từng khâu chuẩn bị. Có một loại bánh cũng như thế! Nét ẩm thực cung đình hòa chút thi vị sắc màu thiên nhiên, cộng hưởng lại làm nên những chiếc bánh đậu xanh trái cây ngọt thơm, bùi vị làm đẹp lòng biết bao người thưởng thức.
Xuất thân từ “quý tộc”
Bánh trái cây đậu xanh – loại bánh có nguồn gốc từ nền ẩm thực cung đình Huế. Gọi là bánh “quý tộc” bởi những nghệ nhân phải tốn nhiều công sức để làm nên chúng. Và trước kia, chỉ dùng tại các yến tiệc của Vua chúa ở Hoàng Cung, hoặc trong mâm cỗ gia đình quan lại và quý tộc vào các dịp lễ thời xưa. Mang tên bánh đậu xanh trái cây đơn giản vì bánh được làm từ đậu xanh. Sau đó nhào nặn thành những “phiên bản” trái cây thu nhỏ, khiến ai có dịp ngó qua một lần đều khó kìm được xuýt xoa, mê mẩn trước vẻ đẹp tinh tế trong món bánh này.
Thổi hồn vào tạo hình trang trí
Ai nói rằng để làm món bánh” quý tộc” phải là những sản vật quý hiếm. Với món bánh trái cây đậu xanh, nguyên liệu vô cùng dân dã. Kể ra gồm có: nào là đậu xanh đãi vỏ, bột rau câu cùng một ít rau củ quả tạo màu trang trí… Nguyên liệu tuy đơn giản, dễ kiếm; tuy nhiên, quá trình làm bánh lại đòi hỏi sự tỉ mẫn, tính sáng tạo của mỗi nghệ nhân. Đậu xanh sau khi được vo và ngâm tách vỏ lụa, đem hấp chín rồi xay nhuyễn. Hòa phần nhân đậu nhuyễn mịn cùng đường cát vào chảo sên đến khi khô đặc. Để tạo màu sắc bắt mắt, mang hương vị trái cây cho bánh; những nghệ nhân tài hoa thời xưa tận dụng một số loại màu có sẵn trong thiên nhiên. Chút hồng tím từ củ dền, sắc cam của cà rốt, xanh cốm từ củ dứa, ánh vàng tươi từ củ nghệ… và vô số cách tạo màu tùy vào cảm hứng sáng tạo hay nguyên liệu sẵn có.
Khi nhân đậu xanh quyện thành một khối kết dính, nhiều loại trái khác nhau được tạo hình dưới bàn tay thoăn thoắt, khéo léo bất ngờ của các nghệ nhân. Có nguồn gốc từ xứ Huế mộng mơ, là nơi nổi tiếng với nhiều nhà vườn trĩu quả. Thế nên tạo hình của bánh có: măng cụt, xoài, lựu, khế, đào, ớt… là những loại trái cây rất gần gũi, rất đời thường. Sau khi bánh được sấy khô từ khoảng 4 – 5 tiếng; xiên tre vào phần cuống của từng loại trái vừa được nặn hình, rồi nhúng qua một lớp rau câu. Công đoạn cuối cùng, dùng cọ tô màu cho bánh giúp chúng trở nên sống động, đầy hấp dẫn. Khi thành phẩm lớp bánh ngoài phải bắt mắt, bóng khỏe để nhìn không khác gì các loại trái cây thật.
Quả nhiên, chỉ tận mắt quan sát quá trình làm bánh trái cây, từ bước chuẩn bị đến khâu tạo hình, ta mới thấy được sự tài hoa của những nghệ nhân nơi đây. Hương thơm đậu xanh lan tỏa cùng vị béo ngậy, vỏ đông sương dẻo dai và vị đường ngọt thanh khiến bất cứ ai thưởng thức đều phải xiêu lòng trước những chiếc bánh đậu xanh trái cây tí hon, xinh xắn.
Những “chiếc bánh tuổi thơ”
Giống như tò he, bánh đậu xanh trái cây như lưu giữ một phần hồn kí ức tuổi thơ của biết bao thế hệ lớn lên trên mảnh đất Thần Kinh. Chị Ngọc Anh, thế hệ 8X tâm sự: “Cả tuổi thơ gói gọn vào những miếng bánh trái cây ngộ nghĩnh này đây, ngày xưa chỉ 500 đồng/ 2 quả. Cứ hễ cuối tuần được mẹ dẫn đi chợ phải đòi mua bánh này mới chịu. Đến lúc mua về, nhiều ngày tiếc không muốn ăn, vì quá đẹp. Chao ơi, món bánh mê nghiền một thời!” Có lẽ bánh trái cây đậu xanh gói gém trong đó cả một miền kí ức tuổi thơ xưa – miền kí ức để thương và để nhớ.
Dù là món ăn chơi nhưng lại đầy dinh dưỡng. Với nhân đậu xanh được xem như khắc tinh của bệnh tật, tác dụng thanh nhiệt… phù hợp với mọi người; đặc biệt là trẻ em, người cao tuổi. Ngày nay, với sự du nhập nhiều món ăn vặt khác nhau. Tuy vậy, bánh đậu xanh trái cây vẫn nghiễm nhiên trường tồn suốt năm tháng. Người còn “giữ lửa” món bánh này là dì Trần Thị Kim Sương ngụ tại phường Kim Long (TP. Huế) đã làm nghề bánh gia truyền suốt hơn 22 năm.Theo dì Sương, người làm bánh phải là nghệ nhân khéo tay, hiểu rõ từng công đoạn làm bánh thì mới tạo nên những chiếc bánh đầy bắt mắt như thế. Là một trong số ít những người còn gắn bó với nghề. Vì vậy, dì Sương với tư cách một nghệ nhân làm bánh Huế, được mời tham dự tại mỗi dịp lễ Festival Huế, các chương trình ẩm thực Huế… Và không ít lần xuất hiện trên truyền hình để quảng bá đến thực khách gần xa món bánh Huế truyền thống. Bàn tay uyển chuyển từ cách nặn nhào đến phối màu để tô vẽ lên từng chiếc bánh, khiến dì như “họa sĩ” thực thụ, chứ không còn là một nghệ nhân nữa.
Du khách đến Huế có thể tìm mua loại bánh này tại chợ Đông Ba, không gian văn hoá Lục Bộ… với mức giá từ 20.000 đồng – 30.000 đồng. Để rồi khi ăn vào, thực khách sẽ bị mê mẩn bởi những chiếc bánh khoác trên mình hình thù đẹp mắt, màu sắc bóng loáng.
Nhấp một miếng trà đắng, cắn một miếng bánh ngon. Rồi từ từ cảm nhận ngay sự tan chảy nhân đậu mềm mịn trên đầu lưỡi, kế đến là độ giòn tan từ rau câu khiến cho ai ai thưởng thức cũng đắm chìm trong vị ngon, ngọt đặc trưng của món bánh truyền thống cung đình Huế thuở nào.
